EPD: Narzędzie do dekarbonizacji oświetlenia

W Polsce coraz częściej mówi się o potrzebie świadomych, proekologicznych wyborów – zarówno wśród producentów, jak i konsumentów. Dlatego tak ważne jest, że mamy dostęp do Deklaracji Środowiskowych Produktu (EPD), które dostarczają rzetelnych i przejrzystych informacji o wpływie danego wyrobu na środowisko. To narzędzie, które realnie wspiera zrównoważony rozwój. Przykład Wielkiej Brytanii pokazuje, jak skutecznie można wykorzystywać EPD w praktyce. W tamtejszej branży oświetleniowej producenci, projektanci i instalatorzy coraz częściej sięgają po tego typu deklaracje, by porównywać rozwiązania i wybierać te najbardziej przyjazne dla środowiska. To kierunek, w którym my również powinniśmy podążać – mając już odpowiednie narzędzia, warto z nich korzystać.Ale nie jest to proste zadanie. Ocena śladu środowiskowego produktu – od produkcji, przez użytkowanie, aż po utylizację – to skomplikowany proces. Łańcuchy dostaw, różne technologie i sposoby przetwarzania sprawiają, że trudno jednoznacznie stwierdzić, który produkt jest „lepszy dla środowiska”.

W odpowiedzi na te trudności pojawiło się wiele tzw. zielonych etykiet i systemów oceny zrównoważonego rozwoju. Choć mają one pomóc w podejmowaniu decyzji, zbyt duże uproszczenia – jak jedno logo czy pojedynczy wskaźnik – mogą w rzeczywistości wprowadzać w błąd.

Wprowadź EPD

W dobie rosnącej troski o środowisko, zrównoważony rozwój staje się kluczowym elementem w projektowaniu budynków. Jednym z narzędzi, które pomaga podejmować świadome i odpowiedzialne decyzje, jest EPD, czyli Deklaracja Środowiskowa Produktu. EPD to przejrzysty dokument, który przedstawia, jaki wpływ dany produkt ma na środowisko – od momentu wydobycia surowców, przez produkcję i użytkowanie, aż po utylizację lub recykling. Znajdziemy w nim m.in. informacje o zużyciu energii, emisji CO₂ czy wykorzystaniu zasobów naturalnych. Wykorzystując EPD, konsultanci i architekci mogą podejmować świadome decyzje, które są zgodne z ich celami w zakresie zrównoważonego rozwoju, ostatecznie przyczyniając się do bardziej ekologicznych i świadomych ekologicznie projektów. EPD są pochodną ocen cyklu życia (LCA), które uwzględniają wszystkie etapy cyklu życia produktu, w tym wydobycie i transport surowców, produkcję i dostawę produktu, w tym instalację, eksploatację, utylizację i recykling.

EPD a inne przepisy

W 2021 roku brytyjska organizacja CIBSE (Chartered Institution of Building Services Engineers) opracowała dokument TM65 oraz jego rozwinięcie TM65.2, które pomagają ocenić tzw. „węgiel ucieleśniony” – czyli emisje CO₂ związane z produkcją i transportem elementów instalacji budowlanych. Te dokumenty są uproszczoną wersją pełnej deklaracji środowiskowej produktu (EPD), skoncentrowaną wyłącznie na śladzie węglowym. Choć TM65 jest prostszy niż pełna EPD, bazuje na uznanych międzynarodowych normach ISO i stanowi ważny krok w kierunku dokładniejszych, pełnych ocen środowiskowych. Dla producentów, zwłaszcza w branży oświetleniowej, TM65 to narzędzie ułatwiające stosowanie bardziej przejrzystych i opartych na danych metod oceny wpływu ich produktów na klimat. Co ważne, jeśli produkt posiada już EPD, nie trzeba dodatkowo stosować TM65. W tym samym roku CIBSE zaprezentowało też dokument TM66, który odnosi się do zasad gospodarki o obiegu zamkniętym. Zawiera on praktyczne wskazówki dotyczące projektowania i produkcji z myślą o ponownym wykorzystaniu i recyklingu produktów.

Oferuje też listę kontrolną, narzędzie do oceny – TM66-CEAM – oraz przykłady dobrych praktyk z rynku. TM66 powstał w odpowiedzi na potrzeby branży oświetleniowej, która coraz bardziej poszukuje zrównoważonych rozwiązań, metod projektowania z myślą o środowisku oraz sposobów udowodnienia ekologiczności swoich produktów. Jednocześnie klienci i projektanci oczekują prostych i wiarygodnych narzędzi do porównywania takich deklaracji. Z kolei pełne EPD (Environmental Product Declarations) zapewniają kompleksową ocenę środowiskową produktu w całym jego cyklu życia – od wydobycia surowców, przez produkcję, transport, użytkowanie, aż po utylizację.

Tworzone są według międzynarodowych standardów i podlegają niezależnej weryfikacji, dzięki czemu są wiarygodnym i porównywalnym źródłem danych. W praktyce możliwe jest, że jeden produkt będzie posiadał zarówno EPD, jak i raport TM66 – co pozwala uzyskać jeszcze pełniejszy obraz jego wpływu na środowisko. Można pomyśleć o EPD jako o pełnej biografii środowiskowej produktu, natomiast TM66 to konkretny rozdział dotyczący jego dalszego życia po zakończeniu użytkowania. EPD służy do szczegółowej analizy wpływu na środowisko dowolnego rodzaju produktu, natomiast TM66 pozwala szybko ocenić, na ile dany produkt oświetleniowy spełnia założenia gospodarki o obiegu zamkniętym i jaki jest jego „ślad węglowy” wynikający z procesu produkcji.

W Signify idziemy z duchem czasu

Ponieważ oświetlenie odpowiada obecnie za 12% globalnego zużycia energii elektrycznej i 5% globalnej emisji CO21, przejście na energooszczędne oświetlenie LED może znacznie zmniejszyć globalne zużycie energii elektrycznej. Deklaracje EPD określają ilościowo wpływ produktów na środowisko w całym cyklu ich życia, umożliwiając porównanie z porównywalnymi produktami i umożliwiając klientom podejmowanie świadomych decyzji dotyczących inwestycji w oświetlenie.

Oprócz zwiększania przejrzystości dla klientów, EPD wspierają oparte na dowodach zrównoważone innowacje w Signify, zapewniając ilościowy ślad, który działa jako punkt odniesienia dla dalszych ulepszeń w kolejnych iteracjach produktów.

Certyfikacja EPD jest szczególnie istotna dla kilku kluczowych interesariuszy: specyfikatorów, użytkowników końcowych i świadomych ekologicznie konsumentów. Dla producentów certyfikacja EPD jest proaktywnym podejściem do odpowiedzialności środowiskowej i zgodności z międzynarodowymi standardami zrównoważonego rozwoju.  Dla firm i użytkowników końcowych, zwłaszcza tych, którzy stawiają sobie za cel zrównoważony rozwój, produkty z certyfikatem EPD są nieocenione. Włączenie produktów z certyfikatem EPD do ich infrastruktury pozwala tym firmom na dostosowanie się do ich celów środowiskowych i spełnienie wymogów prawnych. Certyfikacja EPD dostarcza również danych potrzebnych do uzasadnienia twierdzeń o zrównoważonym rozwoju, ułatwiając firmom raportowanie ich wpływu na środowisko.

Zdajemy sobie z tego sprawę i dlatego udostępniliśmy już ponad 2000 środowiskowych deklaracji produktów (EPD), obejmujących ponad 70 000 wariantów produktów na całym świecie. Ze względu na zapotrzebowanie klientów, Ameryka jest obecnie obsługiwana przez system etykietowania Declare. W miarę kontynuacji programu EPD, wszystkie produkty na całym świecie będą ostatecznie otrzymywać EPD. Zobowiązaliśmy się również do dzielenia się wpływem na środowisko całej gamy naszych produktów. Oprócz zwiększenia przejrzystości dla klientów, EPD wspierają oparte na dowodach zrównoważone innowacje w Signify, zapewniając ilościowy ślad, który działa jako punkt odniesienia dla dalszych ulepszeń w kolejnych iteracjach produktów.

Podsumowując

EPD, czyli Deklaracje Środowiskowe Produktu, dostarczają rzetelnych i sprawdzonych informacji na temat wpływu produktów na środowisko. Dzięki nim producenci, projektanci i inni uczestnicy rynku mogą podejmować świadome decyzje, które wspierają globalne cele zrównoważonego rozwoju. Niezależnie od tego, czy tworzysz produkty i starasz się o certyfikację, czy wybierasz materiały do projektu – zrozumienie roli EPD to dziś standard branżowy i krok w stronę bardziej odpowiedzialnej przyszłości. W firmie Signify EPD stanowią solidną bazę danych, która pozwala mierzyć i porównywać wpływ produktów na środowisko, a tym samym ulepszać je w kolejnych wersjach. Teraz nadszedł właściwy moment, by brytyjska branża oświetleniowa podniosła poprzeczkę i wdrożyła podejście oparte na EPD – dostosowane do specyfiki sektora i gotowe sprostać wyzwaniom przyszłości.