Luik (België) – De intercommunale ISoSL (Intercommunale de Soins Spécialisés de Liège) lanceert in samenwerking met de Universiteit van Luik (België) en Philips een onderzoek naar de invloed van variaties van het lichtniveau in leefruimtes, in het kader van de behandeling van dementiepatiënten.

Het onderzoek bestaat uit twee delen: een deel focust op de patiënten, het andere evalueert de impact op het medisch personeel. De eerste resultaten zullen naar verwachting eind 2012 beschikbaar zijn.

Spitstechnologie op maat
Dementie is een evolutieve aandoening die momenteel ongeneeslijk is¹. Uitsluitend medicamenteuze behandelingen hebben slechts een geringe werkzaamheid en de wetenschappelijke gemeenschap dringt aan op het belang om alternatieve zorgstrategieën te ontwikkelen die zich toespitsen op de levenskwaliteit van de patiënten, onder meer door de verbetering van hun leefomgeving. Het onderzoek dat wordt gevoerd door de Cliniques de soins spécialisés Valdor – Pèrî en de Universiteit van Luik kadert in deze context.

Een gespecialiseerde benadering drong zich op bij deze materie. Er dienden vooruitstrevende verlichtingstechnologieën te worden ingezet die bovendien op maat konden worden aangepast: een dubbele vereiste waaraan Philips kon tegemoetkomen met een oplossing voor ‘gecontroleerd en gemoduleerd licht’. De technologie die speciaal voor het onderzoek in het ziekenhuis Le Pèrî werd ontwikkeld, omvat drie systemen die overeenstemmen met drie zones van de psychogeriatrische afdeling. Deze drie systemen werden door het onderzoeksteam geprogrammeerd volgens de behoeften van het onderzoek.

Van daglichtcyclus tot circadiaans ritme
Het voornaamste verlichtingssysteem is in de kamers, de gangen en de gemeenschappelijke zalen geïnstalleerd. Op bepaalde, door het onderzoeksteam vastgelegde momenten van de dag, kan de lichtsterkte in de gang 1500 lux bedragen, terwijl een standaardverlichting in een ziekenhuis gemiddeld 350 lux verspreidt.

Om de potentiële impact van daglicht op het circadiaans ritme van de patiënten te analyseren, heeft Philips diverse elementen in zijn verlichtingssysteem geïntegreerd. Het HealWell-verlichtingsconcept van Philips (waarbij licht wordt verspreid dat geleidelijk aan varieert in de loop van de dag) is aangevuld met diverse aspecten van de lichtintensiteit, zoals het vermogen van de armaturen, de lichttint, de schikking en oriëntatie van de armaturen. Tot slot wordt de hoeveelheid licht geprogrammeerd afhankelijk van de uren van de dag, om de natuurlijke cyclus te respecteren en de belangrijkste momenten van een verblijfsdag in een ziekenhuis te volgen (ontwaken, maaltijden, therapeutische activiteiten, etc.).

Die variaties in de lichtintensiteit worden in de grafiek hieronder voorgesteld aan de hand van twee curven:
• in het paars, de curve toegepast in de lokalen voor de patiënten,
• in het blauw, de curve toegepast in de lokalen voor de personeelsleden².

Een van de originele aspecten van dit onderzoek ligt in de toepassing. In de meeste onderzoeken wordt het licht immers toegepast met behulp van specifieke lichttherapiesystemen (bijv. light-boxes of luminettes). Voor dit onderzoek worden de patiënten op een meer omvangrijke en organische manier blootgesteld aan licht, dankzij een algemene inrichting van de verschillende lokalen van de psychogeriatrische afdeling. De beschikbare tijd om de gegevens te verzamelen, het aantal potentiële patiënten en de medewerking van een universitair laboratorium van biostatistiek voor de verwerking van de gegevens dragen bij aan het wetenschappelijk karakter van dit onderzoek.

“SchoolVision” in het ziekenhuis
Het tweede verlichtingssysteem dat Philips voorstelt, is in twee specifieke lokalen geïnstalleerd: de polyvalente zaal waar diverse activiteiten voor de patiënten worden georganiseerd, en het medisch kantoor waar de gesprekken met de arts doorgaan en bepaalde neuropsychologische tests worden afgenomen. Het gaat hier om het ‘School Vision’-concept waarbij uit vier lichtscenario’s (neutraal, energy, focus en calm) het scenario kan worden geselecteerd dat het beste past bij de activiteit.

Zoals de naam van het concept aangeeft, werd ‘SchoolVision’ al in meerdere scholen getest en zal het hier bijzondere aandacht krijgen, aangezien de doelgroep van dementiepatiënten totaal verschillend is.

Benadering met kleur
De derde oplossing van Philips voor dit onderzoek is de sfeerverlichting in de badkamer. Het bijzondere van deze oplossing is de dynamische en kleurrijke verlichting (RGB LED-technologie), op basis van de drie hoofdkleuren (rood, groen, blauw). Door deze drie kleuren samen te voegen kunnen andere kleuren worden gegenereerd.

Deze modulaire verlichting zal worden gecombineerd met andere elementen, zoals de verspreiding van essentiële oliën uit de aromatherapie en sfeermuziek. Het geheel zal het uitgangspunt vormen van een multisensoriële ontspanning- en relaxatiebenadering op basis van de beginselen van het “snoezelen”, waarmee vakmensen die werkzaam zijn in de sector van de geestelijke gezondheid vertrouwd zijn.

Resultaten beschikbaar vanaf eind 2012
Tijdens het onderzoek zullen tal van gegevens worden verzameld. Ze zullen afkomstig zijn van de klinische waarneming door de leden van het multidisciplinair team, aan de hand van observatieroosters en inventarissen van gedragselementen, en zullen worden gekoppeld aan gebruikelijke objectieve gegevens, zoals bloed- en urineanalyses. Tijdens het gegevensverzamelingsproces zal het onderzoeksteam ook actimetrietechnieken aanwenden om de fysieke activiteit van de patiënten te registreren. Tot slot zullen de gegevens real time worden geregistreerd aan de hand van een webapplicatie die speciaal en op maat door de Universiteit van Luik werd ontwikkeld.

De eerste resultaten zullen naar verwachting eind 2012 beschikbaar zijn.

Rafael Cue Alvarez (Philips) verheugt zich over de samenwerking met het ziekenhuis Le Pèrî: “Het project kadert perfect in de strategie van Philips, namelijk aangepaste formules aanreiken voor een bijzonder brede waaier van behoeften op het vlak van welzijn. In dit geval gaat het om een applicatie in de ziekenhuissfeer, maar we hebben ook innovatieve totaaloplossingen ontwikkeld voor scholen, winkels en dergelijke meer.”

¹Meer informatie over deze ziekte is te vinden in de bijgevoegde factsheet.
²De curve die werd uitgewerkt voor het zorgpersoneel is zo goed mogelijk afgestemd op die van de patiënten voor de periode van het ontwaken tot het slapengaan, en verschilt vervolgens merkelijk op het ogenblik van de zogenaamde nachtpauze, opdat ook deze personeelsleden met bijzondere werkuren zouden kunnen genieten van een dynamiserend licht.